fbpx Skip to main content

“Gdyby kobiety nie istniały, wszystkie pieniądze na świecie nie miałyby znaczenia”

– powiedział niegdyś Aristotelis Onassis – grecki przedsiębiorca i jeden z najbogatszych ludzi swoich czasów. Przyjrzyjmy się zatem banknotom na świecie. Czy znajdziemy na nich wizerunki kobiet?

Czym jest banknot?

Banknot to prawny środek płatniczy obowiązujący na określonym obszarze. Pierwsze banknoty pojawiły się w Chinach w IX w. n.e., a w XII stosowali je już Mongołowie. Dla handlarzy ciężkie monety stały się nieporęczne. Powstawały wówczas pierwsze instytucje o charakterze bankowym, które w ramach depozytów wystawiały odpowiednie kwity. Wzmianki o papierowych pieniądzach dotarły do Europy dzięki relacjom Marco Polo.

Co można znaleźć na banknotach?

Wzornictwo banknotów nigdy nie jest przypadkowe i najczęściej nawiązuje do historii narodu, znanych miejsc, symboli powszechnie kojarzonych z danym krajem, wybitnych postaci oraz ich osiągnięć. Banknoty są wizytówką państwa i jego obywateli. Ich finalny wygląd oraz wybór umieszczonej na nich symboliki są zawsze sprawą najwyższej wagi.

Każdy kraj z reguły umieszcza na swoich banknotach wizerunek przynajmniej jednego przedstawiciela klasy rządzącej; prezydenta, monarchy lub wybitnego polityka wyjątkowo zasłużonego dla narodu. Zwykle królowie mają dużo liczniejszą reprezentację, ponieważ powszechnie kojarzą się z bogatą i nieprzerwaną historią państwowości danego kraju oraz związanym z nią prestiżem. Na banknotach nie brakuje także legendarnych sportowców i obiektów sportowych oraz budzących szczególną dumę osiągnięć technicznych (np.: pociągów, okrętów, samolotów, a nawet… latarni morskich.). Na banknotach znajdziemy również zwierzęta oraz rośliny charakterystyczne dla danego rejonu świata.

Gdzie są kobiety na banknotach?

Nie da się ukryć, że kobiety na banknotach stanowią znikomy procent.

Policzono*, że ich wizerunki zostały umieszczone na banknotach w zaledwie 30 krajach. W niektórych z nich, jak np. w Szwecji, występuje w sumie 50 znanych kobiet (dla porównania – resztę stanowi blisko 600 mężczyzn!)

W powyższej statystyce nie uwzględniamy Królowej Elżbiety II. Jej podobizna zdobi 74 banknoty, którymi zapłacimy m.in. w Wielkiej Brytanii i na terenach znajdujących się formalnie pod jej panowaniem, a są to: Gibraltar, Kajmany, Falklandy, Man, Wyspa św. Heleny, Wyspa Jersey i Guernsey oraz państwa Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Australia, Kanada, Nowa Zelandia, Bermudy na Oceanie Atlantyckim, Bahamy, Belize) i państwa położone we wschodniej części Morza Karaibskiego, mające wspólną walutę (Antigua i Barbuda, Dominikana, Grenada, Santa Lucia, Saint Vincent i Grenadyny).

Bez Królowej Elżbiety kobiety na banknotach stanowiłyby zaledwie 8% wszystkich banknotów.

Gdzie pojawiły się wizerunki kobiet na banknotach?

  1. Syria – królowa Zenobia – walczyła przeciwko rzymskim kolonizatorom.
  2. Filipiny – Corazon Aquino – pierwsza kobieta-prezydent na Filipinach i pierwsza na takim stanowisku w całej Azji.
  3. Turcja – Fatma Aliye Tapuz – działaczka na rzecz kobiet.
  4. Meksyk – Frida Kahlo – artystka.
  5. Argentyna – Eva Peron – działaczka polityczna i obrończyni biednych oraz Manuela Rosas – polityczna aktywistka.
  6. Nowa Zelandia – oprócz Królowej Elżbiety na banknotach znajdziemy Kate Sheppard – dzięki jej działaniom Nowa Zelandia stała się pierwszym krajem na świecie, w którym kobiety i mężczyźni mieli równe prawo do głosowania.
  7. Australia – Dame Mary Gilmore – reformatorka, dziennikarka, poetka, Mary Rebey – XIX-wieczna bizneswoman, Edith Cowan – polityk, Nellie Melba – sopranistka.
  8. Szwecja – Selma Lagerlof – pierwsza kobieta z nagrodą Nobla w dziedzinie literatury, Lenna Lind – śpiewaczka operowa, Astrid Lindgren – pisarka, Greta Garbo – aktorka, Brigit Nilson – śpiewaczka operowa.
  9. Boliwia – Genoveva Rios – bojowniczka boliwijska.
  10. Kanada – Viola Desmont – businesswoman.
  11. Chile – Gabriela Mistral – feministka.
  12. Kolumbia –  Debora Arango Perez – artystka, Policarpa Salavarietta- krawcowa, Virginia Gutiérrez de Pineda – antropolożka.
  13. Kostaryka – Carmen Lyra – pisarka.
  14. Czechy – Božena Němcová – pisarka,  Emmy Destin – sopranistka.
  15. Dominikana – Siostry Mirabal – opozycjonistki, Salomé Ureña de Henríquez – poetka.
  16. Gruzja – Królowa Tamar.
  17. Islandia – 3 żony biskupa Gísli Thorlákssona.
  18. Jamajka – Nanny of the Maroons –  bohaterka jamajska.
  19. Japonia – Higuchi Ichiyō – pisarka i poetka.
  20. Norwegia – Kirsten Flagstad – sopranistka,  Sigrid Undset – pisarka.
  21. Paragwaj – Adela and Celsa Speratti – nauczycielka.
  22. Serbia – Nadežda Petrović – malarka.
  23. Szwajcaria – Sophie Taeuber-Arp – artystka.
  24. Mołdawia – Katarzyna Wielka – caryca.
  25. Ukraina – Lesya Ukrainka – poetka.
  26. Szkocja – Mary Somerville – naukowczyni, Nan Shepherd – pisarka.
  27. Wyspy Zielonego Przylądka – Cesaria Evora – piosenkarka.
  28. Izrael -Rachel Bluwstein – poetka, Leah Goldberg  – poetka

… oraz anonimowe kobieta z Macedonii, Wysp Salomona oraz Liberii.

Kobiety na banknotach w Polsce

Pierwsze polskie banknoty (bilety skarbowe) pojawiły się w obiegu 16 sierpnia 1794 roku podczas insurekcji kościuszkowskiej. Od tamtego momentu wyemitowano dziesiątki banknotów z różnymi motywami, w tym z 29 mężczyznami i zaledwie… 4 kobietami! Dlaczego na polskich banknotach było i jest tak mało kobiet? Przecież niejednokrotnie odegrały one ważne role w polskiej historii, a także wzbogacały światową naukę, kulturę i sztukę oraz walczyły o równouprawnienie. Wg. serwisu Kobieta.wp.pl w Polsce po roku 1809 wskaźnik patentów zgłaszanych przez Polki jest równy 16%, podczas gdy na świecie wynosi on zaledwie 10-11%!

Temat obecności kobiet na polskich banknotach pojawia się dość regularnie i zawsze budzi dużo emocji w publicznej dyskusji. W czasach współczesnych na banknocie, a dokładniej na banknocie kolekcjonerskim o nominale 20 zł, pojawiła się jedynie Maria Skłodowska-Curie, która wyprzedziła swojego męża naukowca zdobywając dwukrotnie Nagrodę Nobla (ostatnio została nawet okrzyknięta najbardziej wpływową kobietą w historii wg BBC History)! Tylko dlaczego nie spotykamy się Marią Skłodowską-Curie na co dzień, w stałym obrocie? Jak powiedział rzecznik NBP Przemysław Kuk:

„ Na obecnej serii znajdują się polscy królowie i książę z dynastii Piastów i Jagiellonów, w kolejności chronologicznej odpowiadającej wzrostowi nominałów: Mieszko I, Bolesław Chrobry, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło i Zygmunt I Stary. Na nowym banknocie o nominale 500 złotych ma znaleźć się wizerunek króla Jana III Sobieskiego, dzięki czemu zostanie zachowany chronologiczny porządek. Umieszczenie na banknocie na przykład królowej Jadwigi, spowodowałoby zachwianie chronologicznej kolejności całej serii”

A WY jakie macie zdanie? Jakie kobiety widzielibyście na polskich banknotach?

Więcej o akcji Banku BGŻ BNP Paribas oraz opinie innych osób znajdziecie na stronie nazmiany.pl

Tekst powstał przy współpracy z Bankiem BGŻ BNP Paribas.


*Dane z wewnętrznego raportu Banku BGŻ BNP Paribas


Zapisz się do NEWSLETTERA. Jesteś tutaj nieprzypadkowo! Myślę, że możesz znaleźć tutaj jeszcze więcej ciekawych treści. Dla subskrybentów przewidziałam unikatowe materiały 🙂

Szpilki w plecaku

Author Szpilki w plecaku

More posts by Szpilki w plecaku

Leave a Reply